WWII
H κατοχή
της Eλλάδας κατά τον
Β’ παγκόσμιο πόλεμο, αποτελεί μια από τις σκοτεινότερες
περιόδους της Eλληνικής ιστορίας.
Η ολοκληρωτική τριπλή κατοχή της ελληνικής επικράτειας,
από τις δυνάμεις του άξονα, φέρνει στην επιφάνεια
παλαιές αντιπαλότητες,
στρατιωτικές και πολιτικές συγκρούσεις,
καθώς και την ευκαιρία ξεκαθαρίσματος παλαιών
αλλά και νέων λογαριασμών.
Έκτοτε, έχουν γραφεί και ειπωθεί πολλά για την κατοχή και,
παρά τη χρονική απόσταση από τα γεγονότα, συνεχίζουν να
πυροδοτούν οξύτατες αντιπαραθέσεις.
Ο Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος,
έχοντας το προνόμιο να είναι γιός του στρατηγού Παναγιώτη
Σπηλιωτόπουλου αξιωματικού με σημαντικές πολεμικές νίκες
από τη γραμμή του μετώπου,
και εκπρόσωπο της Eλληνικής
κυβέρνησης του Καίρου,
βιώνει ως έφηβος
την εποποιία των πολέμων
με την Ιταλία και τη Γερμανία,
το διπλωματικό και στρατιωτικό
παρασκήνιο της εποχής,
ενώ συμμετέχει στην
Εθνική Αντίσταση, ως μέλος των αντιστασιακών οργανώσεων
ΠΕΑΝ και ΡΑΝ
60 χρόνια μετά, ο
Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος
θα επιστρατεύσει τις αναμνήσεις του από την περίοδο αυτή,
για να γράψει ένα βιβλίο,
με τίτλο:
“Ένας έφηβος στην κατοχή.”
Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος
Κατάσσεται στον Ελληνικό Στρατό το 1910 ως εθελοντής με το βαθμό του έφεδρου Λοχία. Πολεμά στους Βαλκανικούς πολέμους, στον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο και στην Μικρασιατική Εκστρατεία. Αμέσως μετά αποφοιτά από την Σχολή Πολέμου και το 1934 προάγεται στον βαθμό του Συνταγματάρχη. Το 1937 ορίζεται διοικητής της σχολής εφέδρων αξιωματικών Πεζικού στη Σύρο.
1891-1962
Ο Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος είναι παντρεμένος και έχει τρία παιδιά, τον Γεώργο, τον Επαμεινώνδα και την Αθηνά.
Ο Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος, γεννιέται το 1925 στη Θεσσαλονίκη όπου ο πατέρας του υπηρετεί ως Ταγματάρχης
στο στρατόπεδο συνοριοφυλακής.
1925
Γεώργιος Σπηλιωτόπουλος
αποφοιτά το 1940 από τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων ως ανθυπολοχαγός Πεζικού. Το Μάρτιο του 1941 θα τοποθετηθεί στο Επιτελείο της 15ης Μεραρχίας ως αξιωματικός σύνδεσμος.
Μετά την απελευθέρωση, ο Γιώργος Σπηλιωτόπουλος μετέχει στη Μάχη των Δεκεμβριανών στην Αθήνα και τον Σεπτέμβριο του 1947 αναλαμβάνει διοικητής του 3ου Λόχου του 563 Τάγματος Πεζικού.
Τον Αύγουστο του 1948 θα χάσει τη ζωή του, σε μάχη στον Θεοτόκο Ιωαννίνων.
1920-1948
To 1942 ο νεαρός Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος γνωρίζει τον Κώστα Περρίκο απότακτο αξιωματικό του Βενιζελικού κινήματος ο οποίος τον στρατολογεί στην αντιστασιακή οργάνωση ΠΕΑΝ
( Πανελήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων )
1942
To 1943 O Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος
γίνεται μέλος της S.O.E.
Η S.O.E. στοχεύει κυρίως σε επιχειρήσεις δολιοφθοράς, σύμφωνα με τους στρατιωτικούς σχεδιασμούς του στρατηγείου Μέσης Ανατολής.
SET
EUROPE
ABLAZE
1943
Τον Ιανουάριο του 1943 ο Λοχαγός Γεώργιος Σπηλιωτόπουλος διαφεύγει στη Μέση Ανατολή μεταφέροντας σημαντικά έγγραφα προς την κυβέρνηση του Καϊρου, καθώς και έναν φάκελο του πατέρα του, προς τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό εθνικής άμυνας, Παναγιώτη Κανελλόπουλο.
Ο φάκελος περιλαμβάνει, την έκθεση με το επιχειρησιακό σχέδιο δράσης, της Επιτροπής των "Έξι Συνταγματαρχών".
Στο σχέδιο δράσης, διατυπώνεται ρητά, ”Η τήρηση της τάξης στην χώρα, σε δεδομένη στιγμή, μέχρις ότου αφιχθούν ο βασιλεύς και η κυβέρνηση να αναλάβουν την εξουσία".
Η SOE, έχοντας εκδηλωμένη την αντίθεσή της στην επιστροφή του βασιλιά, υποκλέβει την έκθεση με σκοπό να υπονομεύσει τα σχέδια του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, εξαιτίας της στενής του σχέσης, με την Επιτροπή των έξι Συνταγματαρχών.
Η Ελλάδα της Κατοχής γίνεται πεδίο μιας εν πολλοίς άγνωστης σύγκρουσης μεταξύ της S.O.E. και της Intelligence Service.
Θεωρητικά έχουν και οι δύο τον ίδιο στόχο: την τελική νίκη επί των Γερμανών. Στην πράξη, όμως, έχουν διαφορετικές αφετηρίες
Η S.O.E. στοχεύει κυρίως σε επιχειρήσεις δολιοφθοράς, σύμφωνα με τους στρατιωτικούς σχεδιασμούς του στρατηγείου Μέσης Ανατολής.
Από την άλλη πλευρά, η αποστολή της Intelligence Service είναι η κατασκοπία και η προώθηση των σχεδίων της βρετανικής πολιτικής γενικότερα.
Η διαφορά φιλοσοφίας αλλά και πολιτικής προέλευσης των στελεχών των δύο μυστικών υπηρεσιών, θα οξύνει την μεταξύ τους διαμάχη.
Το πολιτειακό ζήτημα της Ελλάδας με αφορμή την διατήρηση ή όχι του θεσμού της βασιλείας, αναδεικνύεται σε μείζον θέμα αντιπαράθεσης μεταξύ των 2 αυτών υπηρεσιών, γεγονός, που θα επηρεάσει αισθητά τις πολιτικές διεργασίες του τόπου.
1943
O Παναγής Παπαληγούρας είναι απόφοιτος νομικής και πολιτικών επιστημών.
Το 1940 ορίζεται διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Γενεύης.
Με το ξέπασμα του πολέμου, σπεύδει στην Μέση Ανατολή και κατατάσσεται ως έφεδρος ανθυπολοχαγός.
Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1944, ο Λοχαγός Παπαληγούρας μαζί με τον έφεδρο υπολοχαγό Ζωϊόπουλο φθάνουν στην Αθήνα, στο πλαίσιο της επιχείρησης
" GRINGLE 1"
Ο Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος αναλαμβάνει να φυγαδεύσει τον Παναγή Παπαλιγούρα και να τον συνοδεύει σε όλες του, τις συναντήσεις.
1944
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Νίκος
Ζάππας
Σενάριο / Σκηνοθεσία
Τάσος
Τσιπλάκος
Ιστορική Έρευνα
Τάσος
Μπαμπάσης
Καλλιτεχνική Διεύθυνση
Δήμητρα Κατσαούνη
Executive Producer
Γιώργος
Ηλιόπουλος
Επιστημονικός Σύμβουλος
Νίκος Ζάππας – Πρεμιέρα στον Ιστορικό «Σύλλογο Ωφελίμων Βιβλίων» υπό την Αιγίδα του ECI.
Σε μια «ζεστή» εκδήλωση, πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου, η προβολή της ταινίας τεκμηρίωσης του Νίκου Ζάππα «Ένας έφηβος στην κατοχή», που φέρει την υπογραφή του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Επικοινωνίας.
Στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του Συλλόγου προς Διάδοσιν Ωφέλιμων Βιβλίων (ΣΕΒ) της Ακαδημίας Αθηνών φίλοι, συγγενείς, και φυσικά ο δημοσιογραφικός και πολιτικός κόσμος της πόλης , τίμησε με την παρουσία του την εκδήλωση. Μερικές από αυτές ήταν η παρουσία της νομικού, πολιτικού και Προέδρου της Ακαδημίας Αθηνών, Άννας Ψαρούδας Μπενάκη, αλλά και του ακαδημαϊκού και Αντιπροέδρου της Ακαδημίας Αθηνών,
Η ταινία επικεντρώνεται στην Αθήνα της Κατοχής, όπως αυτή την βιωσε ο τότε έφηβος κ. Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος. Για την ακρίβεια, μέσα από την ταινία έχουμε την ευκαιρία να δούμε το πως ο γνωστός ακαδημαϊκός του Διοικητικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών είχε ενεργό δράση στην οργάνωση της Εθνικής Αντίστασης ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζόμενων Νέων) της οποίας υπήρξε μέλος μέχρι και την ημέρα αποχώρησης των Γερμανών το 1944.
Η ταινία διάρκειας 60 λεπτών βασίζεται στο ομότιτλο βιβλίο του Επαμεινώνδα Σπηλιωτόπουλου.
Την εκδήλωση συντόνισε ο δημοσιογράφος-ιστορικός ερευνητής Τάσος Τσιπλάκος.
Στην αρχή, ο λόγος δόθηκε στον εκπρόσωπο του E.C.I και διακεκριμένο ερευνητή κοινωνικών επιστημών, κ. Μπάμπη Τσέκερη. Κατά την διάρκεια ομιλίας του, τόνισε την σημασία τέτοιων έργων, σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο, όπου οι νεότερες γενιές έχουν την τάση να ξεχνούν το ιστορικό της παρελθόν «Ως E.C.I αγκαλιάζουμε τέτοιες ενέργειες, μέσα από τις οποίες, η σύμπλευση τεχνολογίας και πολιτισμού δίνει στην ιστορία ένα άλλο πρόσωπο, σε μια εποχή που υπάρχει έλλειψη μνήμης.»
Μετά την προβολή της ταινίας, ακολούθησε συζήτηση. Το πάνελ αποτελούνταν από τον Σωτήρη Ρίζα
(Ιστορικός, Διευθυντής Ερευνών Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών), τον Τάσο Σακελλαρόπουλο (Υπεύθυνος των ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη), τον Χάρη Λαζαρόπουλο (Δημοσιογράφος, Διευθυντής Ενημέρωσης Β’ ΥΠ.ΕΘ.Α-) και τον σκηνοθέτη της ταινίας κ. Νίκο Ζάππα.
Ο Νίκος Ζάππας μίλησε για την προσωπικότητα και την ιστορία του Επ. Σπηλιωτόπουλου, ευχαριστώντας όλους όσοι συνέβαλαν στην παραγωγή του ντοκιμαντέρ του ενώ ο Σωτήρης Ριζάς, ιστορικός και διευθυντής ερευνών του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών, σημείωσε ότι η γενιά του Σπηλιωτόπουλου είναι μια γενιά που μολονότι αναγκάστηκε να ωριμάσει βίαια, σφραγίστηκε από δύο χαρακτηριστικά: το ένα ήταν η δύναμη της ελπίδας
και το το πνεύμα αισιοδοξίας.
Η Ελλάδα κατά τον Β’.Π.Π. υπήρξε το επίκεντρο γεωπολιτικών εξελίξεων.Ο συμμαχικός παράγοντας έπαιξε ρόλο, αλλά ο ρόλος αυτός έχει μεγεθυνθεί γιατί η κινητοποίηση από τη μεριά του ΕΑΜ υπήρξε εντυπωσιακή και οπωσδήποτε πιο συστηματική από εκείνη των αστικών οργανώσεων που δεν είχε μαζικές διαστάσεις. Κι όλα αυτά θα πρέπει να τοποθετηθούν στο πλαίσιο του διαρκούς αγώνα δρόμου για την διαμόρφωση της πολιτικής κατάστασης της χώρας, η οποία θα κυριαρχούσε μετά την ήττα των κατακτητών.
Ο Τάσος Σακελλαρόπουλος, ανέφερε ότι η ιστορία του Ε.Σπηλιωτόπουλου, δίνει μια άλλη διάσταση στην ιστορία της κατοχής, παρουσιάζοντάς μας την ιστορία ενός νέου αστού, ο οποίος είχε είχε υψηλό αίσθημα ευθύνης. Η γενικότερη εικόνα είναι ότι οι μικρές αστικές οργανώσεις διεκδίκησαν όσο και το ΕΑΜ την Εθνική Αντίσταση και ότι η ΠΕΑΝ λειτούργησε τα μεταπολεμικά χρόνια ως ένα είδος συνδέσμου που βοήθησε την προσέγγιση των αστικών δυνάμεων και της Αριστεράς.
Ο Χάρης Λαζαρόπουλος, διευθυντής Ενημέρωσης Β’ του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, παρατήρησε, κλείνοντας την εκδήλωση, ότι τόσο ο Επ. Σπηλιωτόπουλος όσο και το ντοκιμαντέρ του Ζάππα συμβάλλουν στη διερεύνηση των αιτιών του διαχωρισμού των Ελλήνων κατά τη διάρκεια της εμφυλιακής και της μετεμφυλιακής περιόδου.
Η ταινία διάρκειας 60 λεπτών βασίζεται στο ομότιτλο βιβλίο του Επαμεινώνδα Σπηλιωτόπουλου.
Ένας έφηβος στην Κατοχή
του Νίκου Ζάππα
Associate Producer : Τάσος Μπαμπάσης
Co Producer : Δήμητρα Κατσαούνη, Τάσος Μπαμπάσης, Τάσος Τσιπλάκος
Έρευνα : Τάσος Τσιπλάκος
Διεύθυνση φωτογραφίας : Κώστας Κωνσταντινίδης
Ηχοληψία : Πέτρος Σμυρλής
Τεχνικός προϊστάμενος : Γιάννης Βαλασάκος
Σενάριο / Σκηνοθεσία : Νίκος Ζάππας
Υπό την Αιγίδα του ECI
(European Communication Institute)
Μια παραγωγή της Pointer Pictures,
2019 – 2020 ®
